Çinli filozof ve askeri bilge Sun Tzu (MÖ 6. yüzyılda yaşadığı düşünülüyor.), tek eseri olan “Savaş Sanatı” kitabında, hükümdarlara ve komutanlara yönelik bir kılavuz sunuyor. Tabii bu kılavuz her ne kadar savaş felsefesi üzerine de olsa, gerek iş gerekse sosyal hayatımızda kaliteli kararlar verebilmek için kullanabileceğimiz stratejiler içeriyor.
Bir savaşın 13 farklı bakış açısını -planlama, savaş operasyonları, taktik saldırı, ordu düzeni, birliklerin morali, zayıflık ve güçlülük, savaşta manevra, dokuz değişiklik, birliklerin ilerlemesi, arazi, dokuz arazi, ateşle saldırı, casusların istihdamı- bizimle paylaşan bu kitaptan aldığım aşağıdaki 10 not ile yaşadığınız hayatta kendinize daha iyi nasıl liderlik edebileceğiniz üzerine bir takım ipuçlarına sahip olabilirsiniz:
Savaşta, manevra ve şartların yanı sıra beş temel nokta vardır ve bunlar bir liderin bilmesi gereken temel konulardır: Bunları bilen lider zafere ulaşır, yenilgiye uğramaz: (1) “Yol” (Uygun yönetme biçimi; egemen otorite dürüst olursa halk birlik olur, tehlikeden korkmaz, hayatlarını liderlerine hizmet etmeye adarlar. (2) “Hava” (Yin ve Yang; sıcak ve soğuk; zaman ve mevsim). (3) “Arazi” (Mesafe, doğa, boyut, stratejik pozisyon). (4) “Komutan” (Zeka, doğruluk, cömertlik, cesaret ve sıkı disiplin). (5) “Disiplin” (Birliklerin bölünmesi ve belli bir düzen kurulması).
Savaş manevralar üzerine kuruludur. Savaşmaya hazırsanız henüz hazır değilmişsiniz havası yaratın. Düşmana yaklaştığınızda uzakmışsınız gibi görünün. Uzaktaysanız yakınmışsınız hissi verin. Düşmana küçük bir avantaj vererek onun aklını çelin. Kafasını karıştırın ve onu ele geçirin. Ortada bir kusur olsa bile her şey kusursuzmuş izlenimi yaratarak düşmanı korkutun. Güçlü görünün, düşmanın sizden uzak durmasını sağlayın. Onu kızdırın, planlarını altüst edin. Kendinizi yetersiz gösterin ve sizi küçümsemesini sağlayın. Düşman çok güçlüyse onu bitkin düşürün; birlik içindeyse bölmeye çalışın. Zayıf noktalarına saldırın ve beklenmedik yerlerde ortaya çıkın.
Akıllı bir komutan düşmandan beslenmeye gayret eder. Düşmanın pirincinin bir balyası, kendi yük arabalarınızdaki yirmi balyaya denktir; düşmanın bir çuval yemi de sizin yirmi çuvalınıza denktir.
Savaşın amacı zaferdir; ustaca yürütülmüş de olsa uzun operasyonlar değildir.
Savaş kanunlarına göre bir ülkeyi top tüfek ve kılıçla yenilgiye uğratmaktan daha iyi bir yöntem o ülkeyi hiç çatışmadan ele geçirmektir.
Zaferin görülebileceği beş durum vardır: (1) Komutan ne zaman savaşıp ne zaman savaşmayacağını bilirse. (2) Ne zaman çok, ne zaman az sayıda asker kullanacağını bilirse. (3) Hükümet ve halk fikir birliği içindeyse. (4) Devlet hazırlıklıysa ve saldırı için düşmanın savunmasız anını tercih ederse. (5) Komutan tecrübeliyse ve hükümdar araya girmezse.
Eski savaşçılar önce ordularının yenilmezliğini sağlar, sonra da düşmanı yenmek için fırsat kollarlardı.
Belli bir taktik sayesinde zafer elde edilmişse bunu tekrarlamayın. İçinde bulunduğunuz koşullara göre taktiklerinizi çeşitlendirin. Ordu suya benzer. Su yüksek yerlerden çukura doğru akar. Ordu da güce sırt çevirip boşluğa saldırır. Suyun akışı zeminin şekline göre düzenlenir. Zafer, düşmanın durumuna uyumlu hareket ederek kazanılır. Suyun akış düzeni belirsizdir; aynı şekilde savaşın ruhu da durağan değildir. Taktiklerini düşmana uyumlu biçimde değiştiren, dolayısıyla duruma hakim olan lidere savaş tanrısı denebilir.
Bir komutan şu beş tehlikeli hataya karşı kendini savunmalıdır: (1) Düşüncesiz cesaret, ölüme götürür. (2) Aşırı temkin, tutsaklığa götürür. (3) Asabiyet, saldırı getirir. (4) Aşırı kendine güven, utanca götürür. (5) Birlikleri aşırı takdir, zorluklara yol açar.
Hükümdar öfkeye kapılarak komutan da tutkusuna yeni düşerek savaşa girmemelidir. Çünkü bir anlık öfke geçebilir, tutku memnuniyete dönüşebilir, ancak ülke bir kez altüst oldu mu tekrar ayağa kalkması zordur, ölenler ise tekrar hayata döndürülemez. Dolayısıyla sağduyulu bir hükümdar ihtiyatlı, iyi bir komutan da dikkatli olmalıdır. Ülkeyi güvende, orduyu güçlü tutmanın yolu budur.
Toparlamak gerekirse “Savaş Sanatı” kitabı, ilerlediğimiz hayatlar hangi yönde olursa olsun, “yaşam savaşı” veren her birimiz için kaliteli stratejik bilgiler içeren bir modern bilgelik kavramıdır.
“Savaş Sanatı” kitabını diğer Modern Bilgelik Kavramları ile bağdaştırmak gerekirse, şu kavramları incelemenizi tavsiye ederim: