Teşvik, insanları istedikleri bir şeyle ödüllendirmeyi vaat ederek, onları bir şeyler yapmaya motive edebileceğimizi söyleyen bir modern bilgelik kavramıdır. Yani, insanların kendi çıkarlarına uygun olanı yaptıkları fikrine dayanır.
Teşvikler, davranışlarımıza şekil verir. Dolayısıyla, teşvikleri anlamak kendimizi ve çevremizdeki insanları anlamanın anahtarıdır. Bir başka ifadeyle, teşvikleri fark edememek bizi büyük hatalar yapmaya yönlendirebilir. Burada, dikkat etmemiz gereken nokta; teşvik yöntemiyle birilerine bir şeyleri kolayca yaptırmayı hedeflerken, başkalarının da yine teşvik yöntemiyle bizim davranışlarımıza müdahale etmiş olma olasılığının farkında olmaktır.
Güçlü bir motivasyon aracı olarak kullanılabilen teşvikler, günlük hayatımızın birçok noktasında karşımıza çıkmaktadır. Örneğin;
İş hayatında mesai saati ücretlerinin ödenmesi. Mesai saatleri dışında isteyerek çalışılması için yapılan bir teşvik yöntemidir. Ek olarak, primler de yine daha ve daha performanslı çalışılması için yapılan bir teşvik yöntemidir.
Oyunlar, teşvik yöntemiyle çalışan sistemlerdir. Sizin o oyunu keyif alarak oynamanız için sürekli bir teşvik söz konusudur. Mesela, bir seviyeyi tamamladığınızda bir ödül veya madalya kazanmanız gibi. Günümüzde oyun-içi-teşvik yöntemi, oyunlaştırma kavramı olarak da karşımıza çıkmaktadır. Mesela, bir kafeye gittiğinizde, kafenin uygulamasını veya kartını kullandığınızda sizi bedava kahve ile ödüllendirebiliyorlar. Veya kurumlar, yine oyunlaştırma ile hem eğitim hem de iş süreçlerini yeniden tasarlayarak hem çalışanları hem de müşterileri için sürdürülebilir bir süreç yaratmayı hedefliyorlar.
Bu bakış açısıyla davranışlarınızı tekrar gözden geçirelim. Mesela:
Eğer okul hayatındaysanız: Neden iyi puanlar almaya çalıştığınızı bir düşünün.
Eğer iş hayatındaysanız: Neden yüksek bir performans sergilemeniz gerektiğini bir düşünün.
Eğer bir ilişkiniz var: Karşınızdaki kişiyi neden önemsemeniz gerektiğini bir düşünün.
Hayatımızdaki teşvikler bazen açık olarak önümüzdedir. Yani, iyi puanlar almak iyi bir işe yol açabilir, yüksek bir performans sergilemek daha fazla para kazanmanıza yardımcı olabilir, sevdiklerinizi önemsemek onların da sizi önemsemesine yardımcı olabilir. Tabi, bir de farkında olmadan teşviklerle sergilediğimiz davranışlar vardır. Davranışlarımızı zaman zaman sorgulayarak onların farkına da varmamız daha doğru kararlar almamıza yardımcı olacaktır.
Sonuç olarak, buradaki temel fikir, insanlara uygun teşvikleri sağlayarak aklınızdaki herhangi bir hedefe karşı davranışlarını değiştirebilmenizdir. Tabi aynı zamanda, kendi davranışlarınızın da hangi teşviklerden sebeple oluştuğunun farkında olmalısınız. Ve unutmadan, kendi davranışlarımızı değiştirmek için gerekli motivasyonu, kendimize teşvikler sağlayarak bulabiliriz!
Teşvik’i diğer Modern Bilgelik Kavramları ile bağdaştırmak gerekirse, şu kavramları incelemenizi tavsiye ederim: