Oyun teorisi, oyunu kurallarına göre oynamaktır. Genellikle, toplamı sıfır eden durumlarda uygulanması anlamlı bir akıl modelidir. Toplamı sıfır eden demek, bir kişinin kazandığı şeyin, diğer kişinin kaybetmiş oluşudur.
“Grubun çıkarlarını, bireysel çıkarlarının önünde tutan kişiler daha başarılı olurlar.”
Bu durumu en iyi anlatan örneklerden birisi, Mahkum İkilemi (Prisoner’s Dilemma) olarak bilinir. Buna göre farklı odalarda aynı olaydan sorgulanan 2 suçlunun karar alma durumu söz konusudur. Polisler suçlulara 3 farklı seçenek sunmuştur:
Eğer 2’side itiraf ederse, 2’şer yıldan 4 yıl ceza alacaklardır.
Eğer biri itiraf eder ve diğeri susarsa, susan 3 yıl ceza alacaktır ve itiraf eden kurtulacak.
İkisi de susarsa 1’er yıldan toplamda 2 yıl ceza alacaklardır.
Bu gibi durumların içerisine özellikle duygular da girince çoğunlukla alınan karar, suçu itiraf ederek diğerinin sessiz kalacağını düşünmek. Böyle bir durumda, suç partnerinin de sizin gibi düşünebileceğini göz önünde bulundurursak 2’şer yıldan toplamda 4 yıl ceza almanız muhtemeldir. Tabi, eğer her iki suçlu grubun çıkarlarını, bireysel çıkarlarının önünde tutup toplam yatış süresini düşünerek karar verirse, toplamda alınacak ceza 1’er yıldan toplamda 2 yıl olacaktır. Bunu yapabilmenin altın kuralı ise oyunu kuralına göre oynamak.
Daha basit bir örnekle anlatmak gerekirse, farklı 2 futbol takımını düşünün. Birinci takım, futbol bilgisi yetersiz olan ve pas yapmadan oynayan futbolculardan oluşuyor. İkinci takım ise futbol bilgisi yüksek, takım oyununu iyi bilen, birbirine sürekli yardım eden, birbirine güvenen bireylerden oluşuyor. Böyle bir durumda sizce hangi takım daha başarılı olur?
Evet, eğer birinci takım çok şanslı bir gününde değilse oyunu kurallarına göre oynayan ikinci takımın kazanacağını söyleyebiliriz.
Oyun Teorisi Akıl Modeli’ni günlük hayatta birçok alanda kullanabiliriz. Örneğin;
Okuldaki bir grup çalışmasında; grubun çıkarları yerine bireysel çıkarlara odaklanıp sadece kendinizi ön plana çıkarmaya çalışırsanız veya tam tersi işten kaçmaya çalışırsanız, grup olarak gerektiğinden daha başarısız bir çalışmaya sahip olursunuz.
Aynı durum, iş yerindeki bir ekip çalışması için de geçerli.
İlişkinizde kullanabilirsiniz. Bir karar alırken sevgilinizi de düşünüp her ikiniz için en iyi olacak kararı almanız, sevgilinizi de mutlu edecektir. Dolayısıyla, ilişkinizi daha iyi bir noktaya götürecektir.
Sonuç olarak, biraz klişe olabilir ancak hayatın kendisi de bir oyundur. Bu oyunun kurallarını iyi bilip, özümseyip, birbirimiz yararına, ortak bir amaç uğruna karar almak uzun vadede bizim için en iyi sonuç olacaktır.
Modern Bilgelik Kavramları olarak, oyunun kurallarını öğrenip sizinle paylaşarak ben üstüme düşeni yapmaya çalışıyorum. Şimdi sıra sizde!
Oyun Teorisini diğer Modern Bilgelik Kavramları ile bağdaştırmak gerekirse, şu kavramları incelemenizi tavsiye ederim:
Comments